Hazır Beton Dökümü ve Deneyler

Kalite Denetimi

Taze betonun kalitesi, numune alınarak belirlenir. Bu numunelerin, şantiyede dökülen betonun birebir örneği olduğu, onun kalitesini temsil ettiği varsayılır.

Numunenin Alınması

Her numune, ayrı harman veya ayrı transmikserden alınmalıdır.
Numune, şantiye teslim yerinde, transmikser oluğundan boşaltılan betonun ilk %15'inden sonra ve son %15'inden önce alınmalıdır.
Transmikser oluğundan alınacak numunenin akış halindeki betonun herhangi bir kısmını değil, tamamını temsil etmesi gerekir.
Numune alma tarihi ve zamanı kaydedilmelidir. Gerektiğinde taze betonun sıcaklığı ve ortam sıcaklığı da kaydedilmelidir.

Numunenin Hazırlanması

Numune alma ve numune taşımanın her aşamasında beton, kirlenme, bünyesine su alma , su kaybetme ve sıcaklık değişimlerine karşı korunmalıdır.
Beton numuneleri, kalıplara yüksekliği 10 cm'yi geçmeyen, eşit tabakalar halinde doldurulur. 15 cm. veya 20 cm'lik küpler iki, 15/30 cm'lik silindirler üç tabakada doldurulmalıdır.
Sıkıştırma çubuğunun darbeleri, kalıp en kesit alanına eşit şekilde dağıtılır. İlk dökülen tabakanın sıkıştırılmasında çubuğun kalıp tabanına sertçe çarpmamasına, diğer tabakaların sıkıştırılması sırasında da bir önceki tabakaya fazla girmemesine dikkat edilmelidir.
Her tabaka sıkıştırma çubuğu ile en az 25'er defa şişlenmelidir Sıkıştırma sonrasında, kalıbın dış kenarlarına, sıkıştırma çubuğu darbelerinden geriye kalan boşluklar doluncaya kadar tokmak ile hafifçe vurulmalıdır.
Kalıbın üst yüzeyinden taşan fazla beton, çelik mala veya perdah malasına kesme hareketi yaptırılarak alınmalı ve beton yüzeyi dikkatlice düzeltilmelidir.
Numuneler, zarar verilmeden , görünür ve kalıcı şekilde etiketlendirilmelidir. Numune kayıtları (alındığı gün ve saat, beton dayanım sınıfı, şantiye kodu, tesis adı, transmikser plakası, irsaliye numarası) titizlikle saklanmalıdır.

Numunelerin şantiyede Saklanması ve Taşınması

Numuneler, alındıkları yerden taşınmadan, kalıp içerisinde (16 saatten az, 3 günden fazla olmamak üzere) yeterli sertliğe ulşıncaya kadar, dış etkilerden, şoktan, titreşimden ve kurumadan korunur.
Numuneler, 20±2 °C veya sıcak iklimlerde 25±2 °C sıcaklıkta, rüzgardan ve nem kaybından korunacak bir ortamda ( ıslak bez ve plastik örtü altında veya kapalı bir kasada) tutulur.
Numunelerin, taşıma işlemi sırasında, aşırı sıcaklık değişimleri ve rutubet kaybından etkilenmesi önlenmelidir.
Sertleşmiş deney numuneleri ıslak kum veya ıslak talaş içinde saklanabilir veya içerisinde su bulunan sızdırmaz plastik kalıp içerisine konulabilir.

Numunelerin Kürlenmesi

Beton numuneleri, kalıptan çıkarıldıktan sonra, deney yapılıncaya kadar, 20±2 °C sıcaklıktaki su içinde (veya % 95 nemli ortamda) kür görmelidir.

TS EN 206-1 standardına göre üretilen betonlardan numune alınması için iki durum sözkonusudur. Başlangıç imalatı en az 35 deney sonucu elde edilinceye kadar olan imalatı kapsar. Sürekli imalat 12 aydan fazla olmayan sürede en az 35 deney sonucu elde edildikten sonraki imalattır.

Betonun en az numune alma ve deney sıklığı için Tablo 1 'de başlangıç ve sürekli imalatta en fazla numune sayısını veren sıklık seçilmelidir. Numuneler numune alma şartlarına uygun olarak imalatçının sorumluluğunda betona su veya kimyasal katkı maddesinin ilave edilmesinden sonra alınmalıdır. Ancak kullanılacak miktarda akışkanlaştırıcı veya süper akışkanlaştırıcının beton dayanımı üzerinde olumsuz etkisi olmadığı başlangıç deneyleriyle belirlenmişse, bu tür katkıların kıvamı ayarlamak için ilave edilmesinden önce de numune alınmasına izin verilebilir.

Aynı taze beton numunesinden hazırlanmış, iki veya daha fazla sayıda numuneden elde edilen deney sonuçlarının, en büyüğü ile en küçüğü arasındaki farkın ortalama sonuçtan sapmasının % 15'den daha fazla olması durumunda, inceleme sonucunda deney sonuçlarından herhangi birinin atılması için kabul edilebilir sebep görülmesi hariç, deney sonuçları reddedilir.